آخرین نفس های دریاچه فامور ، زخم دیگری بر پیکر استان فارس
به گزارش وبلاگ آوای چکاوک، یکی از مهم ترین جاذبه های گردشگری و منابع اکوسیستم هر کشوری دریاچه هایش هستند. کشورمان ایران هم از این نعمت بی بهره نیست. دریاچه فامور یا پریشان یکی از این دریاچه ها در استان فارس و نزدیکی شهر کازرون است که متأسفانه در حال کشیدن نفس های آخرش است. با خبرنگاران همراه باشید تا درباره این دریاچه بیشتر بدانیم.
لیست مطالب پنهان
معرفی دریاچه فامور (پریشان)
آشنایی با موقعیت جغرافیایی دریاچه فامور
دریاچه فامور از گذشته تا به امروز
آشنایی با اکوسیستم دریاچه پریشان
آسیب های وارده به دریاچه پریشان
دریاچه فامور در حال حاضر چه شرایطی دارد؟
عوامل خشکی دریاچه فامور
آیا می توان از دریاچه پریشان بازدید کرد؟
برترین زمان بازدید از دریاچه فامور چه موقعی است؟
چطور به دریاچه فامور برویم؟
جاذبه های گردشگری نزدیک به دریاچه فامور
جمع بندی
سؤالات متداول
معرفی دریاچه فامور (پریشان)
دریاچه فامور یکی از بزرگ ترین دریاچه های آب شیرین ایران و خاورمیانه است که در بخش جره و بالاده شهرستان کازرون در استان فارس و در نزدیکی والاشهر واقع شده است.
نام این دریاچه از کوه فامور، در شمال خاوری آن اخذ شده. آب فامور شیرین است و قسمت اعظم آن، از آبراهه هایی است که از کوه فامور سرچشمه می گیرند و بخشی هم از منابع زیرزمینی تأمین می گردد. این دریاچه با نام های مور، پریشان، شور، کازرون، یون، موز، توز، پریشم و فزشویه هم شناخته می گردد.
آشنایی با موقعیت جغرافیایی دریاچه فامور
دریاچه فامور بین 51 درجه و 44 دقیقه و 51 درجه و 51 دقیقه طول شرقی و 29 درجه و 32 دقیقه و 30 ثانیه عرض شمالی قرار گرفته و مساحتی بالغ بر 4300 هکتار و از سطح آب های آزاد 820 متر ارتفاع دارد.
حوزه آبریز دریاچه 5/266 کیلومتر مربع است و در اردیبهشت بیشترین مساحت را دارد. گفتنی است که این دریاچه در کنوانسیون رامسر به عنوان تالاب بین المللی ثبت شده و در تقسیم بندی منطقه ها جزء منطقه حفاظت شده به حساب می رود.
دور تا دور دریاچه فامور را کوه پوشانده و فاصله اش نسبت به کوه از شمال حدوداً 4 الی 5 کیلومتر و از جنوب حدوداً 500 متر است.
در فاصله بین دریا تا کوه از شمال روستای مالکی (قلات نیلو، دهپاگاه، هلک، پریشان)، روستای عرب فامور، روستای سی سخت و در قسمت شرق قلعه نارنجی، جروق و در سمت جنوب روستای نرگس زار و در غرب دریاچه روستای شهرنجان واقع شده اند.
دریاچه فامور از گذشته تا به امروز
از زمان تولد دریاچه فامور سال های بسیاری می گذرد. بعلاوه باید اضافه نمود که آب این تالاب یا دریاچه با وجود شیرین بودن، قابل شرب نیست. جالب است بدانید در این تالاب در گذشته ماهی آزاد وجود داشته و پرورش ماهی هم در آن صورت می گرفته است.
از مشهور ترین گونه های ماهی موجود در آب این تالاب در گذشته می توان به پرک، سرخه، آب شیرین و زردک اشاره نمود. علاوه بر این چمنزارها و دشت های پیرامون این تالاب تفرجگاه های طبیعی و مکان زندگی گونه های نادری از حیات وحش به شمار می روند.
گونه های نمک دوست گیاهی و انواع گون ها دورتادور دریاچه فامور قابل مشاهده هستند. از جمله تفریحاتی که می شد پیش از خشک شدن این تالاب در این منطقه انجام داد باید به قایق سواری، ماهیگیری و عکاسی اشاره نمود.
آشنایی با اکوسیستم دریاچه پریشان
از دریاچه فامور به علت موقعیت خاص و ویژه ای که دارد به عنوان یکی از قسمت های مثلث گردشگری در غرب استان فارس یاد می گردد. بعلاوه دشت ارژن و دره چوگان دو قسمت دیگر این منطقه ارزشمند به شمار می روند.
نزدیکی این منطقه ها به هم موجب تلاش مسئولان استان فارس برای ثبت آنها به عنوان ژئوپارک این استان شده است. این منطقه ها تماشای تلفیقی از دو اقلیم کوهستانی و سرد و گرم و خشک کویری هستند.
آشنایی با گونه های گیاهی و جانوری دریاچه فامور
خوب است بدانید که در اطراف تالاب یا دریاچه فامور گونه های مختلف گیاهی و جانوری زیست می نمایند. در بخش های غربی و جنوبی این دریاچه گونه های گیاهی نمک دوست و اسفنجی رشد نموده اند و کم شدن حجم سفره های آب زیرزمینی باعث رشد درختچه های گز در نواحی گوناگون این تالاب شده است.
از مهم ترین گونه های پرندگان در دریاچه فامور باید به گاوچرانک و دراج اشاره نمود. لاک پشت ها هم مشهورترین گونه های دوزیست در این دریاچه به حساب می روند.
علاوه بر پرندگان بومی، گونه های مهاجر از باقی نقاط جهان هم در طی سال به این تالاب مهاجرت می نمایند. گرچه با خشکی آب این تالاب در طول سالیان اخیر این روند در حال کاهش است. از جمله مهم ترین پرندگان مهاجر سالانه در دریاچه فامور درنا، پلیکان، غاز، اردک و چنگر هستند.
آسیب های وارده به دریاچه پریشان
متأسفانه، دریاچه فامور در طول سال های اخیر به علت افزایش روند خشکسالی و سوزاندن نیزارهای پیرامون آن در عملیات راه سازی، تحت آسیب جدی واقع شده و احتمال خشکی کامل آن در آینده نزدیک وجود دارد.
با وجود این که چشمه های این دریاچه به هنگام افزایش بارندگی ها پرآب می گردد، اما در فاصله کمی از تابش آفتاب و گرمای شدید دوباره آب آن ها تبخیر شده و خشک می گردد.
کارشناسان بر این باورند که از بین رفتن کامل دریاچه فامور تأثیر فوق العاده مخربی بر اکوسیستم محیط این ناحیه خواهد گذاشت و زندگی روستاهای اطرافش را هم با مسائل جدی روبه رو خواهد نمود.
دریاچه فامور در حال حاضر چه شرایطی دارد؟
متأسفانه شرایط کنونی دریاچه فامور بسیار بحرانی است و بخش اعظمی از مساحت آن رو به خشکی کامل است. علاوه بر روند افزایش دمای هوا در این منطقه خشک و کویری و کم شدن بارش های سالانه، عملیات راه سازی در نزدیکی این دریاچه هم بر نابودی اکوسیستم این ناحیه و خشکی آب دریاچه تأثیر گذاشته اند.
بعلاوه حفر صدها چاه غیرمجاز پیرامون این دریاچه برای آبیاری زمین های کشاورزی اطراف هم در خشکی این تالاب بی تأثیر نبوده. مضاف بر این برخی کشاورزان فعالیت نیروگاه سیکل ترکیبی برق در فاصله کوتاه از این تالاب را علت خشکی آب تالاب فامور می دانند.
گرچه عوامل نیروگاه، منابع تأمین نماینده آب این مرکز را از چاه هایی دور از این دریاچه و از سایر نواحی اطراف تأمین می نمایند؛ اما گرمای حاصل از فعالیت این نیروگاه برق تأثیر به سزایی بر افزایش تبخیر آب دریاچه فامور دارد.
عوامل خشکی دریاچه فامور
از دیگر مسائل دریاچه فامور که باعث نابودی اکوسیستم منطقه شده، چرای بی رویه دام ها در بستر این تالاب است. عدم مدیریت درست از طرف سازمان جهاد کشاورزی در این ناحیه، موجب ورود بی رویه دامپروران به نواحی اطراف دریاچه و نابودی پوشش گیاهی پیرامون تالاب شده است. تضعیف خاک این نواحی باعث سریعتر کردن روند تبدیل دریاچه به بیابان خواهد شد.
در مجموع می توان آتش سوزی نیزارهای اطراف تالاب فامور، حفر بی رویه چاه به دست کشاورزان، افزایش روند تبخیر آب این تالاب بر اثر خشکسالی و گرما، تردد وسایل نقلیه سنگین از بخش های خشک و کم آب این دریاچه و فرونشست زمین را از عوامل اصلی خشکی تدریجی دریاچه فامور دانست.
متأسفانه چنانچه به تالاب پریشان رسیدگی نگردد، روستاها و منطقه ها اطراف آن با خطرات جدی روبرو خواهند شد.
آیا می توان از دریاچه پریشان بازدید کرد؟
در حال حاضر بخش های گسترده ای از دریاچه فامور کاملاً خشک شده اند و به همین دلیل بازدید از این تالاب چندان لطفی ندارد. فقط در بازه های زمانی محدود و در زمان بارندگی های زیاد این تالاب پرآب می گردد و با آغاز تابیدن آفتاب به سرعت به شکل باتلاق در می آید و سپس خشک می گردد.
با این وجود امکان بازدید از دریاچه فامور در مواقع گوناگون سال وجود دارد گرچه به هنگام بازدید احتمال روبه رو شدن با زمینی خشک و باتلاقی خیلی زیاد است.
برترین زمان بازدید از دریاچه فامور چه موقعی است؟
برترین موقع بازدید از دریاچه فامور و پیرامون آن از اولین روزهای بهار تا آخرین روزهای این فصل است. اردیبهشت ماه هم مناسب ترین زمان برای بازدید از این دریاچه، لذت بردن از آب و هوای آن و پیاده روی در اطراف آن به شمار می رود.
اگر خوش شانس باشید و اندازه بارش ها در زمستان بالا بوده باشد، حجم آب بیشتری در این تالاب پیش روی شما خواهد بود.
فصل های پاییز و زمستان که زمان مهاجرت گونه های مختلف پرندگان به دریاچه فامور است، این تالاب به یکی از مقاصد مهم پرنده نگری ایران تبدیل می گردد. به همین دلیل علاقه مندان به پرنده نگری در این زمان ها به اطراف این دریاچه سفر می نمایند.
به علت خشکی دریاچه فامور در سال های اخیر، حجم مهاجرت پرندگان به این تالاب کاهش چشمگیری داشته که می توان امید داشت مسئولان گام هایی در جهت احیای آن بردارند تا شاهد یک تراژدی زیست محیطی دیگر نباشیم.
چطور به دریاچه فامور برویم؟
دریاچه فامور یا پریشان در فاصله 15 کیلومتری جنوب شرقی کازرون واقع شده. دسترسی به این دریاچه از کازرون بسیار آسان است و برای این کار باید از خروجی شرقی این شهر به سمت شیراز بروید. جاده این دریاچه در فاصله 10 کیلومتری این بزرگراه در سمت راست قرار گرفته و مسیر آن تا دریاچه بسیار کوتاه است.
بعلاوه اگر از شیراز قصد سفر به این دریاچه را دارید، باید از غرب این شهر به بزرگراه شیراز کازرون وارد شده و به مسیر ابتدایی جاده دریاچه بروید. اطراف این دریاچه روستاها و آبادی های گوناگونی دیده می شوند که بخشی از منطقه حفاظت شده ارژن در غرب استان فارس به شمار می روند.
جاذبه های گردشگری نزدیک به دریاچه فامور
اما شاید می خواهید با یک تیر چند نشان زده و به هنگام بازدید از دریاچه فامور از جاذبه های گردشگری دیگر هم تماشا کنید. از جمله این جاذبه های تماشای می توان به دشت ارژن، دشت برم، شهر باستانی بیشاپور و تنگ چوگان اشاره نمود.
جمع بندی
در این مقاله از وبلاگ آوای چکاوک به معرفی یکی از تالاب های آب شیرین کشورمان در استان فارس که متأسفانه به علت عدم مدیریت و رسیدگی صحیح در حال کشیدن آخرین نفس هایش است، یعنی دریاچه فامور یا همان دریاچه پریشان پرداختیم. اگر شما هم دغدغه حفظ محیط زیست کشور را دارید می توانید با مطلعی از شرایط این دریاچه رو به خشکی دیگران را هم از این امر مهم مطلع کنید.
سؤالات متداول
دریاچه فامور کجاست؟
این دریاچه در بخش جره و بالاده شهرستان کازرون در استان فارس و در نزدیکی والاشهر واقع شده است.
دریاچه فامور در حال حاضر چه شرایطی دارد؟
این تالاب متأسفانه در حال حاضر رو به خشکی است.
آیا می توان از دریاچه فامور بازدید کرد؟
بله با وجود این که این دریاچه رو به خشکی است؛ اما امکان بازدید از آن وجود دارد.
برترین زمان بازدید از دریاچه فامور چه موقعی است؟
برترین موقع بازدید از دریاچه فامور و پیرامون آن از اولین روزهای بهار تا آخرین روزهای این فصل است.
منبع: الی گشت