قرارداد سه جانبه سوآپ گاز چگونه موقعیت ایران را در منطقه ارتقا می دهد؟ - وبلاگ آوای چکاوک

به گزارش وبلاگ آوای چکاوک، یک کارشناس مسائل بین الملل می گوید: منافع این اقدام برای هر سه کشور است و ما به طور طبیعی حق ترانزیت هم دریافت می کنیم که رقم آن البته هنوز اعلام نشده و معین نیست. لذا اقدامات صورت گرفته در مجموع اقدامی مثبت و خوب و مفید برای تقویت سیاسی روابط بین ایران و اذربایجان و ترکمنستان است. این قرارداد بعلاوه نشان دهنده اراده هر سه کشور است برای اینکه بتوانند شرکای مالی خوبی برای هم باشند.

مهسا مژدهی: قرار است گاز ترکمنستان از این پس از راه ایران به آذربایجان منتقل گردد. در قرارداد سواپ گازی بین سه کشور معین شده که همکاری های انرژی بین سه کشور توسعه چشم گیری پیدا می نماید. در این میان بعضی از روابط سیاسی با این دو کشور که پیش از این کم رنگ بوده و یا حتی تنش هایی داشته، بر اثر همکاری های مالی می تواند توسعه پیدا کند. این قرارداد هواداران و مخالفان زیادی دارد اما نخستین اقدام دیپلماتیک دولت رییسی است که به خاتمه رسیده است.

در وبلاگ آوای چکاوک با محسن پاک آیین کارشناس مسایل بین الملل به مصاحبه نشسته ایم:

قرارداد سوآپ نخستین دستاورد دیپلماتیک دولت سیزدهم است که به تازگی بسته شده. اهمیت چنین قراردادی برای ایران در چیست؟

قراردادی که امضا شد در واقع اینگونه اجرا می گردد که سالیانه بین یک و نیم تا دو میلیارد متر مکعب گاز ترکمنستان به اذربایجان از راستا ایران منتقل شده یا به اصطلاح سوآپ می گردد. ما گازمان را در مرز ترکمنستان دریافت می کنیم و بعد در استارا از راستا خط لوله ای که به باکو می رود آن را به اذربایجان تحویل میدهیم. به این شکل روزانه دو میلیون متر مکعب گاز تحویل داده می گردد.

اثار مثبت این شکل از همکاری کم نیست و چند بعد دارد. در بعد سیاسی نشان دهنده اراده سیاسی ایران است برای تقویت روابط با کشورهای همسایه و ترمیم روابط با بعضی از کشورهایی که با آنها اختلاف نظر داشته ایم و ما مدتها بر سر انتقال گاز از ترکمنستان به ایران اختلاف نظر داشتیم. این کشور معمولا در مقاطعی قیمت گاز را افزایش می داد. به خصوص در زمستان در منطقه ها شمال و شمال شرقی کشور به ویژه مثلا خراسان شمالی و جنوبی و رضوی با مشکل گاز روبرو بودیم. یکی از اثار مثبت این ماجرا این است که گاز را تحویل گرفته و می توانیم در این منطقه ها تزریق کنیم و در منطقه های مانند استارا که گاز بیشتر است، می توانیم گاز را به اذربایجان بدهیم. لذا این مسئله ای که ممکن است در شمال شرق برای ما پیش بیاید حذف می گردد.

از طرف دیگر ما سالیان سال است که گاز اذربایجان را از نخجوان سواپ میکنیم. این مرحله همکاری ما را افزایش می دهد. قبلا یک میلیارد مترمکعب را در سال از گاز اذربایجان را به نخجوان می فرستادیم و الان هم دو میلیارد از گاز ترکمنستان را می فرستیم به نخجوان. لذا همکاری های کلی ما با باکو هم مقدارش افزایش پیدا می نماید.

منافع این اقدام برای هر سه کشور است و ما به طور طبیعی حق ترانزیت هم دریافت می کنیم که رقم آن البته هنوز اعلام نشده و معین نیست. لذا اقدامات اجرا شده در مجموع اقدامی مثبت و خوب و مفید برای تقویت سیاسی روابط بین ایران و اذربایجان و ترکمنستان است. این قرارداد بعلاوه نشاندهنده اراده هر سه کشور است برای اینکه بتوانند شرکای مالی خوبی برای هم باشند.

آیا این اتفاق به تهران یاری می نماید که روابط سیاسی خود را با کشورهای آذربایجان و ترکمنستان یاری کند؟

وقتی همچین قراردادی اجرا می گردد و وزرای دو کشور قرارداد را امضا می نمایند به این معناست که اراده سیاسی هر سه کشور بر تقویت روابط راسخ است. اگر به سابقه روابط نگاه کنیم که در مقاطعی روابط با ترکمنستان به علت بحث انرژی و گاز و مسائل ترانزیتی به مشکل بر می خورده و در هفته های اخیر هم بعضی ازسو تفاهم ها و اختلاف نظرها با اذربایجان رخ داده بود که حتی به درگیری لفظی مقامات کشورها کشید. در این مقطع وقتی سه کشور مصاحبه می نمایند و به توافق می رسند به این معناست که در پی تقویت روابط و مراقبت از آن است. ارتباطات را هم می خواهند تقویت نمایند که نشاندهنده این است که کشورها در پی تامین منافع مالی خود هم هستند. بنابراین می توانیم بگوییم که سواپ گازی و قراردادی که امضایش منافع هر سه را تامین خواهد نمود.

یک بحثی که در خصوص این اتفاق مطرح شده، کم شدن فشار تحریم بر روی ایران با توافقاتی از این دست است. یعنی هر چقدر اقتصاد ایران به کشورهای منطقه گره بخورد دست تحریم نمایندگان بسته تر خواهد بود. چنین موضوعی چقدر در این قرارداد موثر است؟

به هر مقدار که ارتباطات مالی ما با همسایگان تقویت گرددُ به طور طبیعی آثار تحریم ها مرتفع می گردد. البته ما باید بسیار مراقب باشیم که دچار افراط و تفریط نشویم. این اقدام بسیار خوبی بوده که بین سه کشور رخ داده و قطعا در راستا مدیریت تحریم ها بوده. اما اینطور نیست که با این قرارداد تحریم ها لغو شده یا بی اثر گردد. این کار مثبتی بوده و به هر مقداری که همکاری های مالی ما بیشتر گردد، به طور طبیعی آثار کارآمدی تحریم کاهش می یابد و ما فضاهای بیشتری را برای مدیریت تحریم و عبور از این مساله پیدا می کنیم.

آیا سواپ یاری می نماید که ایران تبدیل به قطب انرژی در منطقه گردد؟

این یک قرارداد است که برای ایران بسیار مفید است. اینکه بگوییم که قطب انرژی منطقه می گردد یا نه، بهتر است اینگونه به موضوع نگاه نکنیم. ایران یکی از قطب های انرژی بوده. به خاطر وجود ذخایر نفت و گاز در دریای عمان قطب بوده. این قراردادی هم که امضا شد به طور طبیعی نقش ایران در حوزه انرژی را در منطقه تقویت می نماید. اما اینکه به خاطر قرارداد سواپ تبدیل به قطب انرژی گردد اینطور نیست. حضور ما در حوزه انرژی در شمال کشور با این اتفاق افزایش پیدا می نماید. قبلا این مساله فقط در جنوب و حوزه خلیج فارس بوده اما با سواپ گازی در حوزه شمال هم دارای نفوذ می شویم.

>>> این مطالب را هم بخوانید:

دولت های قبلی ایران چه نقشی برای عضویت در شانگهای ایفا کردند؟

عضویت در شانگهای چه مزایایی برای ایران دارد؟

بازتاب عضویت ایران در سازمان شانگهای در رسانه های خارجی

311312/23