مختصری در آموزش فن بیان و سخنوری - وبلاگ آوای چکاوک

به گزارش وبلاگ آوای چکاوک، خبرنگاران | سرویس روانشناسی - فن بیان یعنی اینکه بتوانید از تمام اجزای ارتباطی خود بهره ببرید و بهترین پیغام را به مخاطبانتان ارسال کنید و دقیقاً آنچه مورد نیازتان است را دریافت کنید . در این مقاله آموزشی سعی شده مطالب بر اساس مطالعات و تجربیات در زمینه فن بیان با شما در میان گذاشته گردد.

چرا فن بیان اهمیت زیادی دارد؟

اگر در اجتماع زندگی می کنید، قطعاً به فن بیان خوب احتیاج دارید. اما شاید در همین ابتدای کار با آن موافق نباشید. اجازه دهید کمی در خصوص فن بیان صحبت کنیم و بیایید که یک روز معمولی آقای کم حرف را با هم مرور کنیم .

آقای کم حرف صبح از خواب بیدار می شود، همسر و فرزندش را صبح می بیند و در ابتدای صبح به آنها صبح بخیر می گوید و پس از صبحانه به محل کارش می رود . در محل کار با همکارانش صحبت می نماید و در ساعاتی از روز با مشتریان شرکت در حال گفت وگو است. گاهی احتیاج است که با مسئولین بالا دست خود یا همتای خودش در سازمانی دیگر مذاکره کند و پس از خاتمه ساعت کاری به کلاس زبان برود و در کلاس فعالیت کند و سوالات خود را بپرسد و شاید باید کمی هم انگلیسی برای همکلاسی های خود صحبت کند. آقای کم حرف بعد از کلاس برای خرید به یک مغازه می رود و در آنجا برای خرید با قیمت پایین تر کمی چانه می زند و در نهایت به خانه بر می شود و ….

منظور از ارائه چنین داستانی، بیان موقعیت های مختلفی است که افراد در زندگی خود ناچار به استفاده از بیان خود هستند. موقعیت هایی که اگر فن بیان خوبی داشته باشیم، می توانند یک فرصت فوق العاده را برای ما به ارمغان بیاورند و اگر نه ….

خلاصه کلام این که: اگر هر شرایطی داشته باشید، زمان های بسیار زیادی را مشغول استفاده از بیان خود هستید و از همین رو ضروری است که بهترین بیان را داشته باشید تا اولاً همه از هم صحبتی با شما لذت ببرند و در درجه دوم، شما نیز به مقاصد خود برسید و انسان موفقی باشید. اگر نگاهی به انسانهای موفقی که تاریخ آنها را به یاد میسپارد بیاندازید، می بینید که همه و همه از بیان خوب و در نتیجه کاریزمای فوق العاده ای برخوردار بودند .

گفت وگو، سخن رانی، مذاکره، مجری گری یا…؟

در این قسمت قصد داریم واژه های مختلفی هم چون گفت وگو، سخنرانی، مذاکره، مجری گری و … را تعریف کنیم و دقیقاً شرح دهیم که هرکدام از این کلمات چه نوع ارتباطی با یکدیگر دارند و فن بیان چه جایگاهی در آنها دارد . گفت وگو در حقیقت متداول ترین کاربرد بیان است و هر در طول زندگی خود گفت وگوهای فراوانی را خواهد داشت و هرچقدر که ارتباطات انسانی افراد بیشتر باشد یقیناً گفت وگوهای بیشتری خواهند داشت. این گفت وگوها، در زندگی روزمره، زندگی تحصیلی و هم زندگی شغلی بسیار موثر است. یک گفت وگوی خوب اگر به صورت کامل صورت بگیرد می تواند تأثیرات مطلوب و بسیار ملموسی را برای شما ایجاد کند و در نتیجه برای شما موفقیت را به ارمغان خواهد آورد .

در مرحله بعدی، سخنرانی اما قضیه ای نسبتاً متفاوت دارد و در زمان سخنرانی ما از توان کلامی خود در راستای صحبت کردن برای یک جمع استفاده می کنیم . سخنرانی کردن برای همه ما موضوعی آشنا است اما یقیناً سخنرانی های کمی هستند که توجه ما را نسبت به خود معطوف می نمایند و در یک کلام، مخاطبان را میخکوب می نمایند .

سخنرانی نسبت به گفت وگو کمی رسمی تر است و تعامل و ارتباط کمتری بین مخاطبان و سخنران وجود دارد و معمولاً هدف سازمانی و کلی مهمی برای سخنرانی در نظر گرفته شده است . هر فردی که سخنرانی می نماید باید فن بیان خوبی داشته باشد تا بتواند به بهترین نحو مطالب را منتقل کند. علاوه بر فن بیان، یک سخنران به توانمندی های دیگری مانند توان دسته بندی مطالب و ارائه موثر آنها و… احتیاج دارد .

پس از سخنرانی نوبت به مذاکره می رسد. امروزه مذاکره به فرآیندی گفت وگو محور اطلاق می شود که روی یک موضوع تعیین به منظور حل یک اختلاف یا رسیدن به منافع مشترک بین دو یا چند نفر یا گروه انجام می پذیرد. در مذاکره باید خیلی حرفه ای برخورد کنید زیرا مذاکرات عموماً برای دریافت امتیاز هستند و در مذاکره ای که شما تصمیم به شرکت در آن گرفته اید یا باید امتیاز بگیرید و یا باید امتیاز بدهید و قطعاً مذاکره ای خوشآیند است که شما بتوانید بیشترین امتیازات را بگیرید و کمترین امتیازات را بدهید و در عین حال طرف مقابل را نیز مایل به ادامه همکاری نگه دارید.

در روش ها و فنون مذاکره شما می آموزید که چطور یک جلسه را آغاز کنید، پی بگیرید و به خاتمه برسانید، پیشنهادات خود را چطور بیان کنید و در مقابل پیشنهادات طرف مقابل چه واکنشی نشان دهید و چطور در تله های مذاکره گرفتار نشوید.

مذاکره یکی از اصلی ترین کاربردهای فن بیان است و هر فردی در زندگی خود بارها مجبور به مذاکره می شود . در ادامه چند مورد از مواردی که ممکن است برای شما نیز پیش بیاید را با هم آنالیز می کنیم

1. ممکن است از مدرسه، دانشگاه یا محل کار در شُرف اخراج باشید و بخواهید خود را نجات دهید.
2. در جلسه خواستگاری بخواهید احتیاجها یا خواسته های خود را مطرح کنید .
3. شرکتی که در آن کار می کنید از شما بخواهد با یک نهاد یا شرکت دیگر قرارداد ببنید .
4. یک معلم هستید و از مدیر مدرسه درخواستی دارید .
5. می خواهید جایی استخدام شوید و پیشنهادها و درخواست های خود را ارائه دهید .
6. قصد ارائه یک طرح به مجموعه ای را دارید .
7. این ترم در دانشگاه اگر مشروط شوید کارتان تمام است و معدل شما تنها به یک درس وابسته است و احتیاج است که با استاد مذاکره کنید .
8. در دادگاه از شما شکایتی شده و یا شکاتی مطرح نموده اید و می خواهید حقوق خود را بیان کنید .
9. برای شرکت یا خودتان احتیاج به وام دارید و ضروری است که رئیس شعبه وارد مذاکره شوید .
10. در شرکت تان مشتریان ناراضی دارید که می خواهند با شرکت رقیب تان کار را ادامه دهند و مجبورید با مذاکره و گاهاً دادن امتیاز آن ها را راضی نگه دارید .
11. یک نیروی بسیار کارکشته شما می خواهد از مجموعه کاری شما جدا شود اما او را برای مجموعه می خواهید و می دانید که توانمندی های او برای شرکت کاملا ضروری است .

چگونه فن بیان موثری داشته باشیم؟

آنچه تا به حال گفتیم، کلیاتی از اهمیت فن بیان بود و در ادامه قصد داریم که مطالب کاملا کاربردی را بیان کنیم و بگوییم که اولاً چطور می توانیم فن بیان موثری داشته باشیم و در ادامه چه تمرین هایی داشته باشیم تا فن بیان خوبی داشته باشیم و چطور فوق العاده صحبت کنیم. برای این که فن بیان موثری داشته باشیم و صحبت های ما فوق العاده باشد، احتیاج است که دو شرط مهم را آنالیز کنیم :

1. ویژگی های شخصی شما

2. شناخت مخاطب

1. ویژگی های شخصی شما

هر فردی به عنوان یک گوینده می بایست ویژگی های شخصی موثری داشته باشد تا بیان آن فرد نیز موثر باشد. در ادامه به 7 مورد از ویژگی های فردی مهم اشاره می کنیم :

الف. پوشش: لباس شما باید کاملا مرتب و مناسب جمع باشد. خیلی ها اصرار دارند که بگویند لباس مناسب همواره کت وشلوار است اما در حقیقت اصلا چنین نیست. هر جمعی احتیاجمند پوشش مناسب خود است و این هنر شماست که پوشش مناسب را به خوبی پیدا کنید .

ب. ظاهر صورت: چهره یک فرد اطلاعات بسیار زیادی درباره خودش به ما می دهد. منظور از ظاهر زیبایی چهره نیست، بلکه آراسته بودن آن است . این که شما چقدر برای ظاهر خود اهمیت قائل هستید می تواند در تأثیر بیان شما نقشی فراتر از انتظار داشته باشد.

پ. زبان بدن: شاید برای تان جالب باشد اگر بدانید که همواره یک علامت خاص در بدن وجود دارد که سریع تر و راست گوتر از زبان است و آن بدن شماست. اصلا نباید تصور کنید که فقط آن چه می گویید به مخاطبان ارسال می شود و مخاطبان - آگاهانه یا ناآگاهانه - از بدن ما برداشت هایی خواهند داشت و تأثیرات زیادی خواهند گرفت. پیشنهاد می کنم در زمینه زبان بدن اطلاعات زیادی کسب کنید زیرا برای شما

بسیار موثر خواهد بود .

ت. بلندی صدا: بسیاری از افراد بنا به دلایلی - که این دلایل اغلب در زمان کودکی شکل می گیرند - صدای بسیار آرام صحبت می نمایند. در زمان گفت وگو چنین اشخاصی - درست یا غلط- افرادی با اعتماد به نفس پایین در نظر گرفته می شوند و از اهمیت کلام آنها به شدت کاسته می شود. برای برطرف این مشکل پیشنهاد میکنم که حتماً صدای خود را ضبط کنید و با صدای دوستان تان مقایسه کنید .

ث. اعتماد به نفس: اعتماد به نفس شما - اگر به اندازه باشد - می تواند همه چیز را به نفع شما رقم بزند .

ج. محکم بودن: یکی از شاخه های اعتماد به نفس محکم بودن است. البته منظور از محکم بودن، اصرار داشتن و انتقاد نپذیرفتن نیست، بلکه منظور پایدار بودن و با اعتقاد کاری را انجام دادن است. بدون شک بین صحبتکسی که از صحبت خودش مطمئن است و کسی که حتی کلامش هم نشان می دهد که از صحبت خود مطمئن نیست، شما اولی را انتخاب خواهید کرد .

چ. آگاه بودن: آخرین موضوعی که می خواهیم در این رابطه مطرح کنیم، داشتن اطلاع کافی در خصوص موضوع است. سعی کنید تا حد امکان در خصوص موضوعی که قصد دارید در خصوص آن صحبت کنید اطلاعات کسب کنید. این موضوع علاوه بر این که به شما اعتماد به نفس زیادی می دهد، برای مخاطبان تان هم بسیار خوش آیند خواهد بود .

2. شناخت مخاطب

دومین نکته کلیدی در برقراری ارتباط کلامی موثر شناخت مخاطبان است. حتی با رعایت کردن تمام نکاتی که مربوط به خودتان است، باز هم احتیاج است که مخاطبان را به خوبی بشناسید، آن ها را آنالیز کنید و بدانید که به چه چیزهایی احتیاج دارند. اگر مخاطبان شما مرد باشند یا زن، یا تلفیقی از آن ها، یقیناً تغییراتی در برنامه شما پیش خواهد آمد .

در ادامه به لیستی از اصلی ترین ویژگی های مخاطبان اشاره خواهیم کرد :

الف.جنسیت

ب.سن

پ.شغل

ت.دلیل حضور پیش شما

ث.تحصیلات

ج. زمان صبح، ظهر یا شب

تمام لیست بالا که می تواند حدود 50 مورد دیگر به آن اضافه نمود نکات مهمی در خود دارند و این هنر شماست که با شناخت کامل از مخاطب تان، بهترین و مناسب ترین بیان را داشته باشید تا به نتیجه دلخواه خود برسید .

موارد مهم در افزایش مهارت سخنوری و فن بیان

در ادامه چند تمرین برای بهبود فن بیان شما ارائه خواهیم کرد :

• دایره واژگان

بسیار خوب است که دایره واژگان خود را گسترش بدهید و کلام خود را با واژگان زیبا زینت ببخشید. اما توجه کنید که به هیچ وجه ازکلمات سخت و عجیب وغریب در سخن خود استفاده نکنید زیرا این موضوع نه تنها به معنی با سواد بودن شما نیست، بلکه در بعضی از موارد باعث ایجاد ذهنیتی ناخوش آیند در ذهن مخاطبان می شود .پس در یادگیری واژگان جدید کوشش کنید اما فقط واژگان زیبا و آشنا که به زیبایی کلام - و حتی آسان شدن آن - یاری می نماید .

• جملات بزرگان

می توانید از نقل قول های قوی بهره ببرید. بزرگان در طول زندگی خود مطالب بسیار ارزشمندی را بیان نموده اند و این می تواند بهترین وسیله برای َموثر کردن سخنان شما باشد. به قولیرندی پاوش نویسنده کتاب آخرین سخنرانی : اگر اندیشه های خود را عرضه کنید، معمولاً آن را فراموش می نمایند؛ اگر اندیشه ای را از زبان شخص دیگری بیان کنید، خودبینانه به نظر نمی رسد و قابل پذیرش تر می شود. در صورت تمایل می توانید با مراجعه به سایر مقالات وب سایت وبلاگ آوای چکاوک از جمله مثلا مقاله: جملات زیبا و دلنشین مراجعه کنید.

• خوب گوش دادن

یکی از ویژگی های اصلی برقراری ارتباط، مهارت خوب گوش دادن است. متأسفانه ما توجه زیادی به خوب گوش دادن نمی کنیم دلیل آن هم تقریباً تعیین است : شنیدن، چندین برابر بیش تر از صحبت کردن از مغز استفاده می نماید و این شاید به صورت ناخودآگاه خوش آیند نباشد . فردی که فن بیان خوبی دارد، مطمئناً باید مستمع خوبی نیز باشد زیرا فواید مستمع بودن بسیار زیاد است از جمله این که باعث می شود قدرت تکلم شما افزایش بیابد و همچنین صبر شما زیاد شود.

• استفاده از شوخی مناسب

شوخ طبعی در صحبت ها می تواند فوق العاده باشد. البته اگر چند مورد را در آن رعایت کنید :

• برای همه جالب باشد .
• به هیچ انسانی توهین نشود .
• باعث نشود که ارزش شما کم شود .
• باعث بهم خوردن جلسه نشود .
• تمرکز شما را بر هم نریزد .
• باعث ناراحتی کسی نشود .
• به موقع استفاده شود .

منبع: وب سایت آموزش سخن رانی و فن بیان